Branżowa Szkoła I Stopnia klasa 1a, 1b – Biologia
Temat: Podział i cechy organizmów żywych.
Wszystkie organizmy żywe charakteryzują się występowaniem czynności życiowych, są to:
– odżywiane się,
– wydalanie,
– ruch,
– wzrost i rozwój,
– rozmnazanie się,
– reakcje na bodźce.
Podstawową jednostką strukturalną i funkcjonalną wszystkich organizmów żywych jest komórka. Każda żywa komórka ma zdolności do wykonywania funkcji życiowych. Wśród organizmów żywych wyróżniamy struktury, które nie mają budowy komórkowej, ale wykazują cechę organizmów żywych, jak zdolność do namnażania się. Są to wirusy.
Ze względu na budowę komórki, a dokładnie na posiadanie jądra komórkowego organizmy dzielimy na:
– prokariotyczne, czyli takie, które nie posiadają jadra komórkowego: bakterie
– eukariotyczne, czyli takie, które w swoich komórkach posiadają jądro komórkowe: rośliny, pierwotniaki i zwierzęta.
Komórki prokariotyczne – bakteryjne, nie posiadają jądra komórkowego, a ich materiał genetyczny luźno leży w cytoplazmie. Komórki te nie posiadają żadnych organelli otoczonych błoną. Organizmy prokariotyczne są pojedynczymi komórkami, w których zachodzą wszystkie czynności życiowe. Komórka bakterii często otoczona jest dodatkową osłonką pełniącą funkcje ochronne, a na jej powierzchni mogą występować wici i rzęski ułatwiające poruszanie się.
Komórki eukariotyczne mają jadro komórkowe, w którym jest schowany materiał genetyczny. W komórkach tych występują licze organelle otoczone błonami. Organelle te odpowiedzialne są za funkcje życiowe komórki np. mitochondria biorą udział w oddychaniu komórkowym. Komórki roślin, grzybów i zwierząt różnią się pomiędzy sobą występowaniem lub brakiem jakieś struktury. U roślin w komórce występują chloroplasty biorące udział w procesie fotosyntezy. Komórki zwierzęce nie posiadają wakuoli, a komórki roślin i grzybów dodatkowo otoczone są ścianą komórkową.
W organizmach komórki łączą się ze sobą tworząc tkanki.
Zadanie do zeszytu.
- Wymień czynności życiowe organizmów.
- Podaj definicję „komórki”.
- Wyjaśnij na czym polega różnica pomiędzy komórka eukariotyczną, a prokariotyczną.