Branżowa Szkoła I Stopnia klasa 1a, 1b – Geografia

Temat: Zewnętrzne procesy modulujące powierzchnię Ziemi.

Zapoznaj się z notatką i filmikiem.

Formy ukształtowania terenu powstałe w wyniku działania procesów endogenicznych są poddawane nieustannym procesom egzogenicznym (zewnętrznym), który modeluje powierzchnię Ziemi.

Formy ukształtowania terenu dzielą się na formy:

• wypukłe, takie jak: grzęda, grzbiet, grań, pagórek, wzgórze, góra, żebro, filar; turnia, piarg.
• wklęsłe, takie jak: dolina, kotlina, cyrk lodowcowy, żleb, depresja, holweg;
• płaskie, takie jak: równina.

Proces endogeniczny – procesy wewnętrzne – procesy geologiczne wywołane energią wnętrza Ziemi. Procesy te powodują przemieszczanie materii w skorupie i górnym płaszczu Ziemi.

Proces egzogeniczny –  proces geologiczny wpływający na obraz stałej powierzchni ciała niebieskiego, w szczególności Ziemi, wywołany czynnikami zewnętrznymi czyli egzogenicznymi.

Źródłem tych procesów jest energia słoneczna. Materiał skalny – rozdrobniony w wyniku działania czynników atmosferycznych i organizmów żywych lub wskutek przemian chemicznych – ulega przemieszczaniu pod wpływem wiatru, działalności wód płynących, lodowca czy lądolodu. Podczas transportu materiału ulega dalszemu rozdrabnianiu, a następnie gromadzi się w innym miejscu.

Działalność procesów egzogenicznych polega więc na:

• niszczeniu podłoża skalnego (erozja),
• przenoszeniu materiału skalnego (transport),
• gromadzeniu materiału w innym miejscu (akumulacja).

Procesy egzogeniczne polegające na erozji, transporcie i akumulacji materiału skalnego są procesami rzeźbotwórczymi i przyczyniają się do zmiany ukształtowania powierzchni ziemi: do obniżania wypukłych form ternu oraz do zasypywania form wklęsłych.

Do czynników rzeźbotwórczych należą:

• siła ciężkości,
• woda płynąca po powierzchni (rzeki)
• fale morskie,
• wody podziemne,
• lodowce i lądolody,
• wody polodowcowe, wiatr.

Wietrzenie nazywamy proces rozpadu mechanicznego lub rozkładu chemicznego skał pod wpływem działania warunków atmosferycznych lub działalności organizmów żywych. Materiał, który powstaje w wyniku wietrzenia, to zwietrzelina.

Zadanie:

– Zapisz w zeszycie co to jest wietrzenie, a także czynniki rzeźbotwórcze.        kamilsiud@interia.pl