Branżowa Szkoła I stopnia klasa 3 BS – WOS

1. Źródła prawa.
2. Hierarchia aktów prawnych.
3. Sposoby publikacji aktów prawnych.
4. Gałęzie prawa.
5. Źródła prawa.

Art. 87 Konstytucji RP stanowi:

1. „źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia”.
2. „źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego”.
   źródła prawa – to akty stanowione przez organy państwowe, które w swej treści zawierają normy prawne.
3. Hierarchia aktów prawnych.

Hierarchia aktów prawnych: prawo tworzone przez uprawnione organy państwa są hierarchicznie uporządkowane. Prawo w systemie prawa zajmuje swoją pozycję, w zależności od tego, który organ je ustanowił;

art. 8 KRP: „Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej”; hierarchia aktów prawnych:

1) Konstytucja;
2) ustawy;
3) ratyfikowane umowy międzynarodowe;
4) rozporządzenia;
5) akty prawa miejscowego.

Konstytucja RP – to ustawa zasadnicza uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe. To najwyższy akt prawny określający ustrój polityczny i społeczny, system ekonomiczny państwa,

strukturę, kompetencje i sposoby powoływania organów władzy państwowej oraz prawa i obowiązki obywateli;

ustawa – jest stanowiona wyłącznie przez parlament w określonym trybie. Często przyjmuje nazwy kodeksu, np. kodeks karny, kodeks pracy, kodeks cywilny;

ratyfikowane umowy międzynarodowe – to umowy międzynarodowe zatwierdzone (ratyfikowane) przez upoważniony do tego organ państwowy (sejm, Prezydent);

rozporządzenia – to akt wykonawczy wydawany na podstawie ustawy i w celu jej wykonania. Uściślają one treść ustawy. Rozporządzenia wydają np. minister, rada ministrów;

akty prawa miejscowego – to ogół przepisów o ograniczonym zasięgu terytorialnym. Wydawane przez organy JST na podstawie upoważnienia zawartego w ustawie (np. rada gminy, wojewoda).

Przyjmują postać np. uchwały.

1. Sposoby publikacji aktów prawnych.

art. 88 KRP: „warunkiem wejścia w życie ustaw, rozporządzeń oraz aktów prawa miejscowego jest ich ogłoszenie”;

publikacja aktu prawnego to oficjalne podanie do wiadomości publicznej treści ustanowionego prawa; dzienniki promulgacyjne:

Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej:
 Konstytucja,
 ustawy,
 rozporządzenia,
 umowy międzynarodowe,
Dziennik Resortowy (ministerialny):
 akty wewnętrzne,
 zarządzenia,
Dziennik Urzędowy Województwa:
 zarządzenia
wojewody.
Obwieszczenia:
 prawo miejscowe.
Dziennik Urzędowy
UE:

rozporządzenia.
vacatio legis:
okres między datą ogłoszenia aktu prawnego a dniem jego wejścia w życie.

1. Gałęzie prawa.

ze względu na zakres regulacji prawa w Polsce oraz istniejące gałęzie prawa wyróżniamy:

 prawo cywilne,
 prawo karne,
 prawo administracyjne,
 prawo konstytucyjne,
 prawo rodzinne i opiekuńcze,
 prawo finansowe,
 prawo pracy,
 prawo prywatne międzynarodowe,
 prawo międzynarodowe publiczne,
 prawo europejskie,
 prawo kościelne,
 prawo zwyczajowe.

gałąź prawa – zbiór norm prawnych, regulujący daną dziedzinę życia:

 prawo prywatne: chroni interesy jednostki, reguluje stosunki osobiste i majątkowe;
 prawo publiczne: służy ochronie interesów państwa jako dobra wspólnego wszystkich obywateli. podstawowe gałęzie prawa:

a) prawo cywilne: reguluje stosunki majątkowe i osobowe pomiędzy obywatelami. Działy prawa:

 zobowiązania: zasady zawierania umów,
 rzeczowe: własność, użytkowanie, zastaw, hipoteka,
 spadkowe: zasady dziedziczenia,
 KPC cywilne procesowe: zasady postępowania przed sądem cywilnym.

b) prawo karne: wprowadza zakazy i nakazy pewnych zachowań, reguluje stosowanie przez państwo sankcji w razie ich naruszenia:

 KK materialne: rodzaje przestępstw i grożące za nie kary,
 KPK karne procesowe: zasady postępowania przed sądem karnym,
 KKW karne wykonawcze: zasady wykonywania kar.

c) prawo administracyjne: reguluje stosunki pomiędzy organami administracji państwowej i obywatelami oraz normuje organizację i funkcjonowanie instytucji i organizacji
państwowych:

 materialne: zasady funkcjonowania organów i instytucji państwowych,
 KPA procesowe: zasady postępowania przed organami administracji publicznej.