Szkoła podstawowa klasa 8 – Biologia
Temat: Przyczyny, rodzaje i skutki mutacji genetycznych.
Geny to odcinki DNA, które zawierają instrukcję budowy organizmu. W DNA, jak w każdej instrukcji, może pojawić się błąd. Błędy te powstają nagle i losowo, ale w większości przypadków za pomocą mechanizmów naprawczych komórki szybko są naprawiane. Jeśli błąd nie zostanie naprawiony to mówimy o tzw. mutacji.
Mutacje to nagłe, trwałe zmiany w materiale genetycznym.
Rodzaje mutacji:
– genowe; powstają w wyniku zmiany kolejności występowania danego genu
– chromosomowe; powstają w wyniku zmiany budowy lub liczby chromosomów.
Większość mutacji powstaje w wyniku działania czynników mutagennych:
– substancje chemiczne zawarte w żywności
– dym papierosowy, spaliny samochodowe, zanieczyszczenia przemysłowe
– promieniowanie UV lub rentgenowskie
– toksyny grzybów pleśniowych
– wirusy.
Skutki mutacji objawiają się w organizmie w postaci:nowotworów i chorób genetycznych.
Przykłady chorób genetycznych:
– fenyloketonuria; organizm nie produkuje enzymu odpowiedzialnego za przemianę jednego z aminokwasów, w wyniku czego jest on gromadzony w organizmie i powoduje upośledzenie umysłowe
– mukowiscydoza; organizm produkuje bardzo duże ilości śluzu, który zatyka drogi oddechowe powodując trudności w oddychaniu
– albinizm; skóra nie produkuje barwnika (melaniny) w wyniku czego jest ona „biała”
– zespół Downa; organizm człowieka rozwija się wolnej, ma cechy charakterystyczne np. niski wzrost, krótką szyję, powiększony język, fałd skóry na powiekach, upośledzenie umysłowe.
Zadanie do zeszytu
- Napisz, co to jest mutacja?
- Wymień 4 czynniki, które mogą powodować powstanie mutacji.